بیلی روبین چیست چیست؟

توسط جهان فارمد آریا

شاید توجه کرده باشید وقتی کسی دچار زردی یا یرقان می شود، برای او در آزمایش، تست بیلی روبین درخواست می گردد. در این نوشتار با هم می خوانیم که بیلی روبین چیست. پس از آن بررسی می کنیم که چرا بیلی روبین بالا می تواند به بدن ما آسیب بزند.

شرکت داروسازی جهان فارمد آریا، تولیدکننده محصولات ژل دهانی ماساژی دنتی ول، شربت آهن کودکان، کپسول فروس فولیک (قرص آهن و اسید فولیک)، ساشه گالاکتورایز، کپسول دابل فلکس، قطره بیلی استاپ و... در ایران می‌باشد.

بیلی روبین چیست؟

بیلی روبین یکی از مواد موجود در بدن است. بیلی روبین ماده ای به رنگ زرد مایل به قهوه ای است. وقتی گلبول های قرمز خون به پایان عمر خود می رسند، تجزیه می شوند. محصول تجزیه گلبول های قرمز مرده در بدن ما، بیلی روبین است.

در حالی که خون از کبد عبور می کند، کبد بیلی روبین موجود در خون را جذب می نماید. کبد بیلی روبین جذب شده را در صفرا یا به عبارت دیگر، در کیسه صفرا ترشح می کند. بیلی روبین به صفرا رنگ زرد مایل به قهوه ای می بخشد.

چرا بیلی روبین بالا می رود؟

اگر میزان تجزیه گلبول های قرمز بیش از توان تصفیه کبد باشد یا کبد آسیب دیده باشد و نتواند بیلی روبین را از خون خارج نماید، بیلی روبین بالا می رود. بیلی روبین بالا در خون می تواند باعث زردی پوست و چشم بیمار شود.

اگر پوست و چشم فردی زرد رنگ باشد، یعنی آن فرد زردی یا یرقان دارد. آزمایش بیلی روبین خون می تواند میزان این ماده در خون فرد را مشخص نماید. اگر بیلی روبین خون بالا باشد، پزشک معالج به دنبال علت آن خواهد بود. دو علت مهم بیلی روبین بالا عبارتند از:

تجزیه بیش از حد گلبول قرمز
بیماری یا مشکل کبدی

بیلی روبین در بدن چه مسیری را طی می کند؟

بیشتر گلبول های قرمزی که پیر یا آسیب دیده می شوند، در کبد تجزیه می شوند. به دنبال تجزیه گلبول های قرمز، بیلی روبین تولید می شود. بیلی روبین همراه با سایر موادی که در کبد تولید می شوند، صفرا را به وجود می آورد.

صفرا به صورت مایعی در کیسه صفرا تجمع پیدا می کند. صفرا یک ماده مهم در هضم غذا به شمار می رود. وقتی غذا می خوریم، صفرا از کیسه صفرا به اوایل روده باریک ترشح می شود. صفرا در هضم غذاهای چرب نقش مهمی را ایفا می کند.

در افراد سالم بیلی روبین از راه مدفوع یا ادرار دفع می شود. رنگ قهوه ای مدفوع به دلیل دفع بیلی روبین صفراست.

انواع بیلی روبین

اما جالب است بدانید که بیلی روبین به دو شکل در خون وجود دارد. در زیر با این دو نوع بیشتر آشنا می شویم.

بیلی روبین غیرمستقیم

شاید فکر می کنید چه نام عجیبی دارد. بیلی روبین غیرمستقیم ترجمه عبارت انگلیسی Indirect bilirubin است. بیلی روبین غیرمستقیم در حقیقت، فرم غیرمحلول بیلی روبین به شمار می رود. بیلی روبین غیرمستقیم در آب حل نمی شود.

بیلی روبین غیرمستقیم حاصل تجزیه گلبول قرمز خون در مغز استخوان یا در سایر بافت های بدن است. بیلی روبین غیرمستقیم توسط جریان خون به کبد حمل می شود. در کبد بیلی روبین غیرمستقیم به بیلی روبین دایرکت (مستقیم) تبدیل می شود.

بیلی روبین دایرکت

بیلی روبین دایرکت که به آن بیلی روبین مستقیم هم گفته می شود، در آب محلول است. در واقع، بیلی روبین دایرکت محصول کبد است. کبد بیلی روبین غیرمستقیم را به بیلی روبین دایرکت تبدیل می کند.

بیلی روبین توتال چیست؟

مجموع بیلی روبین غیرمستقیم و بیلی روبین دایرکت به نام بیلی روبین توتال یا بیلی روبین کل شناخته می شود. پزشک معالج بر اساس بیلی روبین بالا و ارقام تفکیکی بیلی روبین غیرمستقیم و بیلی روبین دایرکت می تواند به نوع بیماری فرد پی ببرد.

اگر بیلی روبین توتال فرد بالا باشد، پزشک به بیماری هایی مانند موارد زیر ممکن است شک کند:

بیماری های کبدی مانند هپاتیت
اختلالات خون
انسداد مجاری صفراوی یا خروجی کیسه صفرا و خارج نشدن بیلی روبین از بدن

بیلی روبین بالا چه علائم و نشانه هایی به وجود می آورد؟

بیلی روبین بالا در خون به معنای یک مشکل یا بیماری است. اما بالا رفتن بیلی روبین به خودی خود علائمی را در بیمار به وجود می آورد. شایع ترین علامت ناشی از بیلی روبین بالا، زردی یا یرقان است. به طور کلی، زردی به عنوان علامت شاخص مشکلات و بیماری های کبد و سیستم صفراوی به شمار می آید.

جدا از این که بیماری مسبب بیلی روبین بالا چیست، همین افزایش سطح بیلی روبین خون باعث بروز علائم و نشانه هایی می شود که در زیر به مرور آنها می پردازیم.

زردی پوست و چشم
تب
رنگ تیره یا قهوه ای ادرار
مدفوع رنگ پریده
خستگی
کم اشتهایی
درد شکم
سوزش سر دل
یبوست
نفخ
تهوع و استفراغ

چه بیماری هایی با بیلی روبین بالا مشخص می شوند؟

بیلی روبین بالا و زردی مشخصه گروه وسیعی از بیماری ها و مشکلات جسمی است. متاسفانه برخی از این شرایط و بیماری ها خطرناک هستند و اگر نسبت به درمان آنها اقدامی صورت نگیرد حتی جان بیمار را به خطر می اندازند.

با برخی از این بیماری ها در زیر آشنا می شویم.

هپاتیت

به التهاب کبدی هپاتیت گفته می شود. در بیشتر موارد، هپاتیت ناشی از یک عفونت است. مهم ترین عامل عفونت کبد ویروس ها هستند. هپاتیت A، هپاتیت ب، هپاتیت c، هپاتیت d، و هپاتیت e مهم ترین انواع هپاتیت ویروسی به شمار می روند. مصرف برخی داروها، سوء مصرف الکل و برخی از بیماری های خود ایمنی هم می توانند باعث بروز هپاتیت شوند.

سیروز کبدی

وقتی هپاتیت در کبد باقی می ماند و مزمن می شود، به بافت کبد آسیب می رساند. در محل آسیب های کبدی، جوشگاه هایی مانند محل ترمیم زخم، ایجاد می شود. به این حالت سیروز کبدی گفته می شود.

کم خونی همولیتیک

در این نوع کم خونی، گلبول های قرمز خون با سرعتی بیشتر از حد طبیعی از بین می روند.

سنگ کیسه صفرا

کریستالیزه شدن کلسترول در کیسه صفرا باعث تولید سنگ کیسه صفرا می شود. اگرچه این بیماری قابل درمان است اما در صورت عدم توجه و تشخیص می تواند باعث عوارض ناخوشایندی شود.